TOKİ’nin bile yenemediği tarih: Yedikule Havagazı Fabrikası

“…Böylelikle ilk veri gazeteciliği proje girişimim başarısızlığa uğradı”

 

 

 

 

 

H.Onur Teksan

Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü Son Sınıf
Veri Gazeteciliği Dersi Öğrencisi

1887’de bölge halkını ve İstanbul’un birçok yerine ısınma olanağı sağlayan Yedikule Havagazı Fabrikası, 20. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren faaliyetlerini azalttı ve doğal gazın İstanbul’a gelmesiyle beraber sonlandırdı. Yıllarca terk edilmiş bir halde, kimi zaman filmlerdeki gizemli sahnelerin evi, çoğu zaman ise de evsizlerin evi oldu.

Neredeyse her gün önünden geçip giderken, aklımdan her zaman ‘Neresi burası?’, ‘Orada ne vardı?’, ‘Neden hala boş?’ gibi sorular vardı. Projeme bu soruların cevaplarını alma umuduyla, onun vermiş olduğu merakla çalışmaya başladım. Öncelik olarak 14 ekimde bilgi edinme hakkımı kullanarak aklımdaki tüm soruları yazdım ve e-posta yoluyla başvurumu ilettim. Gün gün başvurumla alakalı gelişmeleri takip ettim.

Sahaya inip çevre araştırması yapmaya başladım. Çevresinde yer alan mahallelerde acaba ne bulabilirim merakı ile girişimlere başladım. Çevredeki çoğu insan oraya yeni taşınmış ve çoğunluğu Suriyeli veya Afgan göçmenlerden oluşuyordu bu nedenle onlardan bir bilgi alma şansım yoktu. Fabrikanın arkasında İBB’ye bağlı olan İETT Ambarına gittiğimde oradaki çalışanların bir bilgisi olmadığını ancak uzun bir süredir ‘o’ arazinin terk edilmiş olduğunu söylediler.

Fabrikanın hemen yanında bulunan Fatih Belediyesi Hayvan Barınağı’ndan gelen yanıtlar da aynı nitelikteydi. Fatih, Zeytinburnu ve Kadıköy Kent Konseyleri’yle görüştüm en azından yol gösterici olmaları bakımından ama ne yazık ki konseylerden de bir yanıt alamadım.

Veri toplama çalışmalarımı derinleştirdim ve 5 yıl geriye giderek, fabrika bölgesiyle ilgili TOKİ’nin kentsel dönüşüm ve bayındır hale getirme planları olduğunu öğrenmemle beraber TOKİ’yle iletişime geçtim. Bölgedeki proje hakkında bana bilgi vermelerini talep ettim.

Bir sonraki gün bu isteğim kabul görmedi, gerekçe olarak belgelerin gizli olduğu ve oradaki çalışmaların iptal olduğu bilgisini edindim. Bir çok ilgili kurum ve kuruluş tarafından bilgisiz kalmam beni daha da meraklandırdı çünkü şehrin en pahalı arazilerinden biri olan Yedikule Havagazı Fabrikası yerleşkesi hakkında insanların bilgisiz ve ilgisiz olmasının altında bir şeylerin yattığını düşünüyordum.

Nihayet gün geldi çattı ve bilgi edinme başvurumdan geri dönüş alabildim. Bu başvuru benim için son kaleydi. 2 aydan daha fazladır bu anı bekliyordum ve işte gelen cevap:

‘Bu e-posta mesajı ve onunla iletilen tüm ekler sadece yukarıda isimleri belirtilen kişiler ya da kuruma özel olup, özel bilgiler içerebileceği gibi gizlilik yükümlülüğü de taşıyor olabilir. Mesajın yetkili alıcısı veya alıcısına iletmekten sorumlu kişi değilseniz, mesaj içeriğini ya da eklerini kullanmay…’, ‘Müdürlüğümüz arşivinde 1987 yılı ve sonrasından günümüze kadar muhtelif yıllarda üretilmiş ortofoto haritalar ve halihazır haritalar bulunmaktadır. Bunlar arşivimizden ücreti mukabilinde temin edebilirsiniz. Başkalık Saraçhane binamız, bodruk kat 231 numaralı odadan, http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/BilgiHizmetleri/Yayinlar/Documents/HizmetTarifeleri/2016/HARITA_MD.pdf adresindeki hizmet tarifesinde belirtilen ücreti mukabilinde temin edilebilir. Talepte bahsi geçen ürünlerden bir kısmı Planlama Müdürlüğü’nden alınabilir.’

 

Türkçesi bile düzgün olmayan bir e-posta  mesajıyla son bilgi kaynağımda erimiş oldu ve araştırmalarımın sonuç vermesine olan inancımı da aldı götürdü. Ama bu olay bana halk arasında geçen bir lafı hatırlattı; ‘her şeyi devletten beklememek lazım’ aslında doğru bir o kadar da yanlış bir söylemmiş gibi geliyor.

Böylelikle ilk veri gazeteciliği girişimim veri bağlamında başarısızlığa uğradı. Klasik yöntemlerle elde ettiğim veriler ışığında bu yazıyı yazabildim. Umarım bir gün oradaki “gizemi(!)” çözebilirim.