Solo Proje|Hapishaneler İnsan Deposuna Dönüşüyor , Hasta Tutsaklar Can Çekişiyor!

Hazırlayan: Sabri Ege

Türkiye dünya sıralamasına göre en çok tutuklu sayısının bulunduğu ülkelerden bir tanesi. Özellikle tutuklu sayısı son 10 yılda 5 katı bir yükseliş sergilemiş durumda. Dünya genelinde mahkum sayısını azaltmaya yönelik çabalar atılırken Türkiye’de mahkum sayısı artıyor ve tutuklu evi yapımları devam ediyor. Tutuklu sayısının artmasının yanı sıra hapishane koşulları ve bundan kaynaklı tutuklu mağduriyetleri de devam etmektedir. Özellikle hasta tutsakların mağduriyetlerinde birçok platformda dile getirilmesine rağmen herhangi bir düzelme söz konusu değil.

Tutuklu sayısı her geçen gün artıyor

Türkiye’de hapishanelerin durumu ve mahkumların sorunları sosyal medya aracılığıyla sıklıkla işittiğimiz bir durum. İnternet üzerinde konuyla ilgili birçok haber olmasına rağmen bu verilere bütüncül olarak erişebilmek oldukça zor. Aralık ayı verilerine göre Türkiye’de 176,116 tutuklu bulunmakta. Tutuklu sayısının sürekli artmasına rağmen hapishane sayısında eşit derece bir artış görünmüyor. Türkiye nüfusa oranla dünyanın en fazla tutuklu sayısına sahip olan ülkelerden bir tanesi. Rusya’dan sonra Avrupa’da ikinci en fazla mahkum sayısına sahip olan Türkiye dünya genelinde ise 9. sırada yer alıyor. Dünyanın birçok ülkesinde hapishane sayılarını ve tutuklu oranlarını düşürmek için çalışmalar yapılırken Türkiye daha yüksek kapasiteli yapılar için planlamalar yapıyor. Bu doğrultuda Adalet Bakanlığı’nın 2020 hedefi 280 bin yatak kapasiteli hapishane sayısına ulaşmak.

Türkiye hapishane konusunda oldukça kötü bir geçmişe sahip. Öyle ki bu konu dünyanın hiçbir yerinde görülmediği tarzda bu edebiyatımızda ve sinemamızda oldukça büyük bir önem arz etmektedir. Ne yazık ki geçene bunca zamana karşın Türkiye’nin hapishane konusundaki kötü itibarında bir düzelme meydana gelmiş değil. Yıllar önce yaşanan sorunlar bugünde devam etmekte ve tutukluların mağduriyetinde bir değişiklik meydana gelmiş değil.

 

 

Mağduriyetlerde sürekli bir artış söz konusu

Her geçen gün artan tutuklu sayısıyla birlikte hapishanelerde birçok sorun mevcut bulunmakta. Kalabalıklık, engelli tutukluların mağduriyeti, hasta tutukluların tedavi olamayışı vb. bu sorunlardan bazıları. Son yıllarda dramatik bir seviyeye ulaşan tutuklu sayılarından dolayı hapishaneler bir insan deposuna dönüşmekte ve daha fazla tutuklu taşımayacak durumda. Öte yandan hastalıkları, tercihleri ve engelleri sebebiyle birçok hasta zaruriyet gerektiren taleplerinden bir cevap alamıyor. Bu sebepten dolayı hastaların durumu her geçen gün daha da kötüye gitmekte.

 

Hasta tutsakların taleplerin yanıtsız kalıyor

Hapishanelerde yaşanan başlıca sorunlardan biri olan hasta tutukluların durumunda sivil toplum örgütlerinden yapılan çağrılara rağmen herhangi bir iyileşme meydana gelmiş değil. Hapishane koşullarının bu hastalar için yeterli olmayışı, sağlık kontrolü, yemek ve sıcaklık koşullarındaki eksiklik, tutuklu olmalarından dolayı hastanelerde gördükleri muamele hasta tutukluların genel sorunlarından oluşuyor. Ayrıca hasta tutuklular mahkemeye getirilip götürülürken ambulans değil normal tutuklu aracıyla götürüldüklerinden bu onlar için bir işkenceye dönüşebiliyor. İHD (İnsan Hakları Dernekleri)’nin 2015 yılı verilerine göre hapishanelerde 300’ü ağır olmak üzere 653 hasta tutuklu bulunmakta. Bu sayı 2013’te 620 , 2014’te ise 843’idi. Öte yandan 2015 yılının ilk 6 ayında hapishanelerde 212 kişi yaşamını yitirdi. Önceki yılların verileriyle karşılaştırıldığında bu sayı oldukça yüksek. 2009’da 287, 2010’da 307, 2011’de 321, 2012’de 345, 2013’te 316 ve 2014’te 380 hükümlü ve tutuklu cezaevinde öldü.

 

 

Hapishaneler hasta tutsakların ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak

Adalet Bakanlığı tarafından 2012 yılında faaliyete geçirilen metris R tipi Hastane-Hapishane cezaevi ise hasta tutukluların ihtiyacını karşılayabilmekten oldukça uzak. Bu hapishane yeterli koşullara sahip olmadığı gibi yalnızca 150 kişilik kapasiteye sahip. Bununla birlikte söz konusu hapishanede sivil toplum örgütlerinin çalışma veya denetim  yapmalarına müsaade edilmiyor.  Hapishane koşullarının düzeltilmesi çalışan birçok sivil toplum kuruluşu bu yasaktan dolayı herhangi bir inisiyatif almış durumda değil.

Breivik örneği Türkiye için bir utanç kaynağı olmalı

Haberin başında anlattığımız hapishanelerin modern toplumda kuruluş amacının Türkiye’de tam tersi bir istikamette olduğunu söylemek mümkün. İyileştirme ve geri kazanma üzerine temelli modern hapishane kavramı Türkiye’de işkenceye varan cezalandırma ve mağdur etme üzerinden yürütülüyor. 2011 yılında Norveç’te 77 kişiyi öldüren Anders Behring Breivik bunu en iyi anlatan örneklerden. Breivik’in kaldığı hapishane dünyanın en lüks hapishanelerinden ve hapishanede plazma TV’ler, buzdolapları, mobilyalar ve çalışma salonları mevcut.

 

Mağduriyetler yalnızca yetişkinlerle bitmiyor

Bunun tam aksine Türkiye’de yaşanan mağduriyetlerin ise ardı arkası kesilmiyor. Kandıra F-Tipi cezaevinde hükümlü bulunan Osman Evcan haftalarca vegan yemek hakkından mahrum bırakıldı. Evcan’ın hikayesi, sivil toplum örgütlerinin katkısıyla medyada geniş bir yer buldu. Her ne kadar vegan yemek talebi karşılansada da Evcan’ın bu talebi onun uzun süren açlık grevinden sonra gerçekleştirildi. Öte yandan 2.5 yaşındaki Poyraz Ali annesi Zeynep Bakır ile uzun süreden beri cezaevinde. 9 aydan beri atipik otist teşhisi konulan Poyra Ali’nin tedavisi yapılamıyor. Babası defalarca yaptığı başvurulardan bir yanıt alamadığını belirtiyor. Küçük Poyraz hala hapishanede uygun koşullara ulaşacağı günü bekliyor. Hasta tutukluların mağduriyet hikayeleri saymakla bitmiyor.  Cezaevlerinde Evcan ve Poyraz Ali gibi muhtaç durumda bulunan yüzlerce hasta mevcut.

---

 

Data Set: Google Tablo

Haber yazım sürecince ziyaret ettiğim we siteleri: Delicious

Haberin konusu, amacı, proje süreci, kaynaklar ve geri dönüşler için: Google Döküman