Gazetecilikte Yapay Zeka: Güçle Sorumluluklar Gelir
Economist Dergisi 2019 yılının Aralık sayısında GPT-2 adlı bir yapay zekayla röportaj yaptı. GPT-2, metin oluşturmak için eğitildi, röportajda da 2020’de dünyanın durumu ile ilgili soruları yanıtladı. “Yapay Zeka’nın geleceği nedir?” sorusuna şu cevabı verdi: “Teknolojiyi daha sorumlu bir şekilde kullanırsak iyi olur. Başka bir deyişle, onu bir araç gibi bir yardımcı program olarak görmeliyiz. Bize zarar vereceğinden ve hayatlarımızı mahvedeceğinden endişe etmek yerine, teknolojiyi geliştirmek için çaba harcamalıyız. ”
GPT-2 ne dediğini gerçekten anlamıyor ve röportajdaki cevapları da biraz belirsiz ve genel olsa da performansı yine de etkileyiciydi. Bu yılın başlarında, GPT-2’nin geliştiricisi OpenAI, çok daha güçlü olan GPT-3‘ü tanıttı. Yapay zekanın medyada kullanılmasını gösteren önemli örneklerden biriydi.
2019 yılının Haziran ayında Avrupa Bilim-Medya Merkezi (ESMH), Fransa’nın Strasbourg şehrinde genç gazeteciler ve öğrenciler için konuyla ilgili üç günlük bir yaz okulu düzenledi ve ardından da gazetecilikte yapay zeka konulu bir makale yayınladı. O tarihten beri AI ile ilgili en önemli gelişmeler neler, hangi tartışmalar gündeme taşındı?
Güncel Gelişmeler
Amerika Birleşik Devletleri Northwestern Üniversitesi‘nde iletişim çalışmaları ve bilgisayar bilimi doçenti olan Nicholas Diakopoulos, “Geçen yılki en önemli gelişme, dünya çapında haber merkezlerinde yapay zeka kullanımına yönelik adaptasyon ve farkındalık.” dedi. “Gazetecilikte iş türleri gelişecek. Bazı işler geleneksel haberclik işlerine daha az benzeyecek ve daha fazla Bilişim Teknolojileri becerisi içerecek. ” dedi.
Diakopoulos, yakın zamanda geliştirilen gazetecilik yapay zeka araçlarından bazı örnekler verdi: New York Times, gazetecilikte yapay zeka üzerine çalışmak için bir araştırma ve geliştirme laboratuvarı kurdu. Washington Post, Diakopoulos ile iş birliği yaparak haber bulma aracı denemeye başladı. Güncel gelişmeler kapsamında AI ile ilgili akademik etkinlikler de yapıldı. Machines + Media ve Computation + Journalism sempozyumu gibi konferanslar düzenlendi.
Koronavirüs krizi patlak vermeden ve 2020 Olimpiyat Oyunları iptal edilmeden önce New York Times, maçları 3 boyutlu sunmak için bilgisayar destekli bir yapay zeka teknolojisi deniyordu. Buradaki fikir, TV izleyicilerinin deneyimini gerçek zamanlı olarak artırmak için yapay zekayı kullanmak, örneğin sporcuların canlı performansına ilişkin bilgiler sağlamaktı.
The Washington Post’taki bir ekiple birlikte Diakopoulos, 2020 ABD başkanlık seçimleri için bir haber bulma aracı geliştirdi. Amaçları, ABD’deki birkaç yüz milyon kayıtlı seçmenden oluşan bir veri setini, politika odaklı haber yapan gazetecilerin seçmen eğilimlerini bu araç aracılığı bulmalarını sağlamaktı. Demografik eğilimleri tespit etmek ve gidebileceği yerleri denemek ve bulmaktı – örneğin, İspanyol seçmenlerin Teksas’taki oylarının artışı gibi.
Diakopoulos ve araştırma laboratuvarı araştırmacı gazetecilerin ABD hükümeti tarafından kullanılan algoritmaları araştırmalarına yardımcı olacak bir araç geliştirdiler. Araç, her hafta otomatik olarak uyarı verecek şekilde ayarlanabiliyor. Örneğin: “Geçen hafta ilginize uyduğunu düşündüğümüz sekiz yeni algoritma bulduk.” gibi uyarılar sağlıyor. Aracı şu anda dokuz gazeteci test ediyor.
Toplum Üzerindeki Etkisi
2019 yılında Londra Ekonomi okulunda gazetecilik ve yapay zeka üzerine uluslararası bir anket yayınladı. Rapor, 32 ülkeden 71 haber merkeziyle yapılan röportajları kapsıyordu. Raporla ilgili sonuçlardan biri, yapay zekanın gazeteciliği aşamalı bir şekilde ancak uzun vadede yapısal etkilerle yeniden şekillendireceğiydi. Raporda ayrıca, gazetecilikte yapay zeka araçlarının kullanımının toplum üzerindeki etkileri hakkında bazı sorular sorduruyordu. Yani gazeteciliğin çeşitliliği ve habercilikteki kamu faydacılığının demokrasi üzerindeki etkileri neydi?
Amsterdam Üniversitesi’nden Profesör Natali Helberger tam olarak bu soruları inceliyor. Tarih boyunca gazetecilik ve teknolojinin her zaman yakın bir ilişkisi olduğu gerçeğini vurguluyor: fotoğraf, telefon, radyo, TV, bilgisayar, internet, akıllı telefon – hepsi gazetecilikte değişikliklere yol açtı. Bir röportajda, “Her teknolojinin tanıtımı önce büyük bir aldatmaca, sonra bir endişe dalgası ve hatta distopya ve son olarak teknolojinin gazetecilik yararına kullanıldığı yapıcı bir aşama ile birlikte geldi” diyor.
Helberger’e göre, belirli bir teknolojiyi kendi başına karalamak yanlıştır. Bunun yerine, demokratik bir toplumu desteklemek için teknolojiyi nasıl kullanabileceğimizi araştırmamız gerektiğini söylüyor. “Yapay zeka, gazetecilik için dönüştürücü bir güce sahip. İzleyicilerle etkileşim kurmanın yeni yollarını sağlıyor ve insanların daha iyi bilgiyi bulması ve daha iyi bilgilendirilmesi için olanaklar yaratıyor ”dedi. “Ancak bu güçle birlikte, örneğin temel hakları ve özgürlükleri koruma sorumlulukları da gelir.” dedi.
Bu sorumluluklarından dolayı Helberger, gazetecilikte Ar-Ge için bağımsız fonların olmamasından endişeli.
“Gazetecilikte pek çok teknolojik yenilik, Google Haber Girişimi tarafından finanse ediliyor. Yapmaları gerçekten harika. Ama Google bir şirket, öyle değil mi? Medya, demokrasilerimizde kilit bir rol oynuyor ve her zaman bağımsız olmalılar ”dedi.
Kendi araştırma çalışması otomatik haber önerilerinin kullanımı ve bunların haberciliğin çeşitliliği üzerindeki sonuçları üzerine. “Fikirler, görüşler, kültürler, etnik kökenler ve dinlerdeki çeşitlilik bir demokraside önemlidir çünkü bize hoşgörüyü öğretir. Özellikle şu anki kutuplaşmış dönemde, medya kapsayıcı olup, sadece belirli bir gruba değil, herkese ulaşabileceğinden emin olmalıdır. ”dedi.
Alman devlet kanalı ZDF ile birlikte, kendisi ve üniversitedeki meslektaşları Hollanda’daki özel kanal RTL’den veri bilimcilerle iş birliği içinde geliştirdikleri bir çeşitlilik araç setini test ediyorlar. Bu, medya profesyonellerinin algoritmik önerilerinin çeşitliliğini anlamasına ve değerlendirmesine yardımcı olan genel, bağımsız bir araç seti. Bu içgörülere ve haber kuruluşunun örneğin daha ilgi çekici içerik, daha politik içerik veya daha fazla azınlık sesi isteyip istemediğine bağlı olarak, öneri aracını kullanılabilir.
Helberger, “Medyadaki her yapay zeka aracının belirli bir haber kaynağı için optimize edilmesi gerekiyor çünkü genel bir araçla, gazetecilik aracı olarak sizin önemli bulduğunuz değerler hakkında söyleyebileceğiniz şey çok az olacaktır.” dedi. “Bir makine hangi değerlerin önemli olduğuna karar veremez. Bu temelde insani bir karar. ”
Bu makale ilk olarak 9 Eylül 2020’de European Science-Media Hub web sitesinde yayınlandı. İzin alarak yeniden yayınlıyoruz.
Ek Okuma
Yenilikçi Haber Merkezleri Yapay Zekayı Nasıl Kullanıyor?
Makine Öğrenimi Gazetecilere Nasıl Yardımcı Olabilir ya da Yardımcı Olamaz?
Aldatmacanın Ötesinde: Araştırmacı Gazetecilikte Yapay Zekayı Etkili Şekilde Kullanma
Bennie Mols, Amsterdam’da yaşayan serbest bir bilim muhabiri, yazar ve konuşmacıdır. Yapay zeka, robotlar ve insan beyni alanlarında uzmanlaşmıştır. Blogunu (İngilizce ve Hollandaca) buradan ve web sitesini (Hollandaca) buradan ziyaret edebilirsiniz. İnsan-makine etkileşimi hakkındaki TEDx sunumunu da buradan görüntüleyebilirsiniz.