Büyük Veri ve Gazetecilik İlişkisi Bağlamında Veri Gazeteciliği
Açık Veri ve Veri Gazeteciliği Derneği Üyesi , Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Bilge Narin, Bahar AYAZ, Feyyaz FIRAT ve Demet Fırat Tarafından; “Büyük Veri ve Gazetecilik İlişkisi Bağlamında Veri Gazeteciliği” Başlıklı Makale AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology’de Yayımlandı.
Makaleyi İndirmek İçin Tıklayınız
ÖZ:
Büyük veri iletişim disiplini genelinde gazetecilik özelinde etkili olan toplumsal, kültürel,ekonomik ve teknolojik bir fenomen olarak karşımıza çıkmaktadır. Verideki artış, çağdaş gazeteciliğin haber rutinlerinde de değişime neden olmuş, yeni ve etkili bir anlatı türü olarak veri gazeteciliği yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Bu araştırmada alana ilişkin literatürün kapsamlı bir taraması ile durum tespiti yapılmasının yanı sıra; yeniliklerin yayılımı kuramı bağlamında #datajournalism etiketi ile paylaşılan tweetler gönderildikleri ülkelere, konularına ve bu etiket altında paylaşılan veri gazeteciliği türlerinin temalarına göre kategorileştirilerek içerik analizi ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda yeniliklerin yayılımında coğrafyanın etkisi kısmen doğrulanmış, Twitter’ın veri gazeteciliği ile ilgili teknolojileri dolaşıma sokup yaygınlaştıran bir araç olduğu bulgulanmıştır.
SONUÇ:
İnternet teknolojileri ile birlikte gazetecilik ve görsel düşünme yetilerinin yakınsadığı bir habercilik türü olarak veri gazeteciliği yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Bu gazeteciliktürünü destekleyen en önemli etmenlerden biri ise büyük veri olgusudur. Büyük veri kişisel bilgilerin güvenliğinin sağlanamaması, gazetecinin failliğinin ortadan kalkması, veriye ulaşmadaki eşitsizlikler ve kaynak olarak resmi kanallara fazlaca bağımlılık gibi bir dizi sorunu da beraberinde getirmektedir. Algoritmaları oluşturanların güç sahipleri olması nedeniyle gazetecilerin büyük veriyi güç sahiplerinin çıkarlarına hizmet edecek şekilde kullanabileceği ve büyük verinin toplumun çoğunluğunun yanı sıra azınlıkları da gerçekten temsil edip etmeyeceği sorunları da üzerinde düşünülmesi gereken konulardır. İnternet ortamında gazetecilerin hız baskısı altında çalışması, eğitimli ve donanımlı çalışan sayısındaki eksiklik gibi faktörler de veri gazeteciliğinin gelişimi ve yaygınlık kazanması üzerinde olumsuz etkiye neden olmaktadır. Yukarıda sıralanan sorunlara karşın, veri bolluğu altındaki gazetecilik faaliyetlerinde değişim gözlenmektedir. Bir yandan veriyi temizleme, işleme ve ondan anlamlı sonuç elde etme süreçlerinde etkili olabilecek diğer iş kolları haber odalarına dahil olurken; öte yandan profesyonel gazeteciler de bu iş kollarının yaptığı işleri günlük iş yapış pratiklerinin bir parçası olarak öğrenmeye ve kullanmaya çabalamaktadır. Bu araştırmada büyük veri ile birlikte gazetecilik pratiklerinde yaygınlık kazanan veri gazeteciliğinin bir yenilik olarak yayılımı, Twitter’da #datajournalism etiketi örneğinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Veri gazeteciliği ile ilgili konferans/workshop ve eğitim materyalleri ile veri gazeteciliği örneklerinin sıklıkla paylaşıldığı görülmüştür. Ayrıca Twitter’ın veri gazeteciliği ile ilgili örneklerin ve kullanılabilecek yararlı araçların duyurulduğu; konferans çağrıları ve iş ilanlarının dolaşıma sokulduğu bir mecra olarak türün yaygınlaşmasında etkili bir iletişim kanalı olduğu saptanmıştır. Bu etiket ile paylaşılan tweetlerde en çok yinelenen sözcükler incelendiğinde de, tweetlerin konu dağılımını desteklediği, eğitim ve konferans konulu içerikleri destekleyecek şekilde “eğitim”, “ders vermek”, “sınıf”, “öğrenmek” gibi sözcüklerin sıklıkla yinelendiği görülmüştür. Hem tweetlerin konuları hem de yinelenen sözcükler incelendiğinde, veri gazeteciliği ile ilgili konferans ve eğitimlerin önemsendiği söylenebilecektir. Araştırma ile yeniliklerin yayılımında teknolojiye yakınlığın etkisi kısmen doğrulanmış, konu ile ilgili tweetlerin en çok Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Kanada’dan yazıldığı bulgulanmıştır. Ancak sosyal medya gibi iletişim araçlarının da etkisiyle yeni teknolojilerin coğrafi sınırları aşarak, kademeli de olsa çok sayıda dünya ülkesine yayıldığı gözlenmiştir. Ayrıca Twitter’ın veri gazeteciliği ile ilgili örneklerin ve kullanılabilecek yararlı araçların duyurulduğu; konferans çağrıları ve iş ilanlarının dolaşıma sokulduğu bir mecra olarak türün yaygınlamasında etkili bir iletişim kanalı olduğu saptanmıştır.