Araştırma Sonuçları Bölüm 2: Veri Okuryazarlığı Yöntemleri

Veri okuryazarlık nasıl tanımlanacağını inceledikten sonra, veri okuryazarlığı savunucuları olarak işin gerçeğini merak ettik. Veri okuyup yazmak için hangi yöntemleri kullanmak gerekiyor ve pratikte neye benziyor? Farklı grupların kullanımına göre geniş yelpazede metodolojiler bulunmakta, ve herbiri farklı fırsatlar, zaman ve kaynaklar sunuyor.

1.Kısa Vadeli Çalışmalar;

Atölyeler

Veri okuryazarlığı savunucuları tarafından yapılan eğitimlerin büyük bir bölümü atölyeler şeklinde. Katılımcılar atölyelerin klasik konuşmalardan daha  pratik ve öğrenmeye teşvik edici iyi bir yol olduğunu belirttiler, ayrıca bu kısa zaman diliminde yapılan atölyeler, katılımcıların kaynak kısıtlamalarını aşmalarına yardımcı oldu. Bazı atölyeler, (yarım gün, iki saat kadar) konferanslar ve etkinlikler içinde gerçekleştirilebilir, ve öğrenme hedefleri katılımcılara temel konuları tanıtmak için büyük ölçüde sınırlıdır. Bu atölyeler iki ve beş gün arasında değişen uzun süreli olabilir: bu süre veriye daha uzun süre maruz kalmaya ve somut projelere başlamak için zaman sağlayacaktır. Aynı zamanda uzun süreli atölyelerde veri projesinin takip süreci, rehberlik ve destek sağlamak için tasarlanmıştır.

Aşağıda kısa süreli atölyelerden bahsedilmiştir

     2 saatlik atölyeler: Konferanslarda yapılan atölyelerdir. Genelde sadece  veri okuryazarlığı tanıtım kısmı için zaman vardır.         

     Yarım gün atölyeleri: Konulara giriş yapmak için tercih edilebilir. Bu atölyelerde pratik yapılabilir. Örneğin; Data Therapy’s workshops.

   2-3 günlük atölye: Özel projeleri başlatmak için yeterli uygulama ve zamanı sağlar.

    5 günlük atölye: Araştırmaya göre bu atölye tipi katılımcılara veri okuryazarlığı süreçlerini görmeleri için büyük bir fırsat sağlar.        

    10 günlük atölye: Yukarıda sözü edilen uzun atölye biçimidir. Sıfırdan belirli projelere başlamak için gerekli tüm süreçleri ve yeterli çalışmaları sunan atölyelerdir.

Bu atölyelerde, genellikle katılımcılar “veri temelleri” ile başlar (veri nedir, veri gazetecilik, vb). Bu girişten sonra eğitmenler verilerle çalışma sürecini açıklarlar. Resimde Veri okulunun yapısı gösterilmiştir. Veri yapısı birkaç aşamada gerçekleşir, verinin işlenmesi bu yapı boyunca sırasıyla gerçekleşmelidir. Ham verilerin genellikle bu veri boru hattının her aşamasından geçmesi gerekir- bazen (Newman, 2012) “birden çok kez bir aşamadan geçer. Bu veri hattı Veri Okulu Ağı tarafından kullanılırken, ağın dışındaki katılımcılar atölyenin içerik türünü kapsayacak veri hattı modelini kullanırlar.  

Veri hattı gibi metodolojilerin yanı sıra, araştırma sırasında başka spesifik tip veri egzersizleri (“tersine mühendislik”) oluşturuldu: bu alıştırmalar katılımcıların anlayacağı hale getirildi.

Topluluk Etkinlikleri

Topluluk etkinlikleri, atölye ile birlikte, pratik yardım ve tavsiyelerle etkinliklere daha sosyal bileşen katan bir yöntem haline  gelmiştir.

•  Veri klinikleri: insanların kendi veri becerilerini geliştirmelerine, verilerle ilgili soru sormalarına ve veri projelerinde karşılaştıkları zorluklara yardım alanı sağlar.

•  Veri Buluşmaları: bu eğitimlerde de insanlar veri projelerine iç görüler almak ve kendi veri projeleri üzerinde öğrendiklerini paylaşırlar.

Datathons                                                                           

Hackathon kavramına dayanmaktadır. Bunlar genellikle “veri keşifleri”, “veri dalış”, “veri görevleri” olarak adlandırılır ve veri okuryazarlığı becerilerini kuran bireylerle birlikte, veri okuma-yazma uygulayıcıları popülerdir. Bir katılımcının aktarımına göre “veri becerilerin kazanılması için haftada birkaç saat süren oturumlar ile 6-8 hafta boyunca yapılan eğitimler yerine yoğun ve kısa programlar daha etkili olur”.

2. Orta Vadeli Çalışmalar

        Bazı formatlarda bireylerin kendi iş yerlerinden ayrılmaları gerekmez. Eğitim kişilere gidebilir ve bu kişiler çevrimiçi olarak eğitimden faydalanabilir. Online biçimi genellikle birkaç hafta veya ay ve haftada birkaç saat sürebilir.

    Haftalık newslab(haber labı) modeli: Gazetecilerin haber merkezini terk edemediklerinde, eğitimler haber odasında yapılabilir.

   4 haftalık eğitim: “Veri Seferi”nin doğmasına neden hipoteze karşı, bu model her hafta belirli bir zamana dayanır, ve dört hafta boyunca uygulama gerçekleştirilir.

  Takip ile 1 haftalık atölye: uzun vadeli bir süreci destekleyen proje olduğunda çevrimdışı eğitim uzun bir süre boyunca sürekli devam edemez, ama takip oturumları süreci uzatabilir

  Bazı görüşmeciler, mezunlar ile uygulama toplulukları geliştirme ihtiyacına dikkat çektiler; mezunlar uzmanlık alanlarını geliştirmeli ve birbirlerinin deneyimlerini öğrenmeye devam edebilmeliler.

3. Uzun Vadeli Çalışmalar

  Beş aydan bir yıla kadar süren bir veri projesi kapsamında uzun ölçekli çalışmalardır. Bu projeler uzmanlıklara göre burs programı şeklini alır, veya veri uzmanlığı olan bir birey, bir veri projesi kapsamında yerleştirilen bir mentörluk programında yan yana çalışırken personelin becerilerinin oluşturmasına yardımcı olur.

  Burs programları: Beş aydan bir yıla kadar süren eğitimlerdir. Bu tarz burs programlarının yoğun katılımları gazetecilik sektöründe kötü bir durum değildir. Veri okulu bu konuda çeşitli deneyimlere sahiptir.

   Araştırma süreçleri: Bazı katılımcılar belgelenmiş bir araştırma sürecinde uzun vadeli kapasite geliştirebilir. Topluluklar her tür marjinalleşme ve cehalet gibi diğer zorluklar karşısında kendi verilerini analiz etmeli ve yıllık çalışmalar sonrasında başarı elde edilebilir.

    Altı ay projeleri: Atölyeler yapmak yerine, veri okuryazarlığı eğitimleri bir mentör yardımı ile belirli projelere katılımıyla gerçekleştirilebilir

4. Çevrimdışı ve Çevrimiçi

 Yukarıda belirtilen formatların çoğu çevrimdışı olup olmamasına bakılmaksızın gerçekleşecek, fakat  bazı katılımcılar tarafından  online formatlar gündeme getirildi. Öncelikle veri okuma-yazmada dil için kaynak zenginliği yok. Örneğin; katılımcılardan birinin yaptığı 5 haftalık veri gazeteciliği çalışması Portekizce ama ülkede konuşulan dil farklı, bu yüzden öğrenme kaynağı olarak sosyal medya içeriği için kısa çevrimdışı eğitimler çoğaltmalı, konuya dikkat çeken seminerler düzenlenmeli.

5. Etkili Formatı Seçme

  Veri okuryazarlığı oluşturmanıza yardımcı olmak için kullanılan formatların fazla olmasına rağmen, bir etkinlik için seçilen format genellikle iki faktöre bağlıdır: fon kaynaklarının kullanılabilirliği ve katılımcıların katılım için istekli oldukları zaman miktarı. Bazı durumlarda gazeteciler veya aktivistler vazgeçebiliyorlar. En az rahatsız edici format her grup için tercih edilmelidir. Aktörler ve süreçler arasında büyük bir fark görülmektedir; Büyük ve eski kuruluşlar ve nispeten daha az yararlanıcılar için uzun vadeli eğitimler, küçük kuruluşlar veya kişiler içinse daha büyük kitlelere ulaşılması kısa vadeli eğitimler daha faydalıdır. Her kişi ve kuruluşlarda veri okuryazarlılığının kapasitesini artırmak için proje odaklı çalışmalar yapılmaktadır. Genellikle veri kümesi verilip, veri hattı boyunca yapılması gereken işlemler gerçekleştirilir. Eğitime katılan kişiler bu zamana kadar yapılan eğitimlerin ne kadar önemli olduğunu belirttiler.

         Müfredat Kaynakları

       Araştırmaya katılan katılımcıların veri okuryazarlığı için çeşitli kaynakları aşağıda bulabilirsiniz:

1. School of Data’s curriculum, (Veri Okulu Müfredatı), veri hattı ile ilgilidir özellikle.
2. (Data Advocacy Essentials) Veri Savunuculuğunun Esasları, projelere bilgi , eğitim ve tavsiye sağlayan konsolidasyon.
3. Küresel Editörler Ağı kaynakları
4. Melody Kramer tarafından derlenen dijital gazetecilik
5. ABD üniversitelerinde veri gazeteciliği kursları online müfredatı
6. Diğerleri: veri okuma yazmada  Sciences Po Media Lab projeleri; Sosyal Avantajlar için Veri Bilimi; Kraliyet İstatistik Cemiyetin tanıtım kursları.

Şu kaynaktan çevirilmiştir:

http://schoolofdata.org/2016/01/14/research-results-part-2-the-methodologies-of-data-literacy/

Çeviren: Yasemin Akbulut