Almanya’nın İlk Açık Veri Yasası Yürürlüğe Girdi
OKFN Almanya, 13 Temmuz 2017’de Almanya’nın ilk Açık Veri Yasası yürürlüğe girmesini başardı ve sonunda hükümet verilerine serbestçe erişilebiliyor.
Açık Veri Yasası, Alman E-Devlet yasasının (EGovG) değişikliğinin bir parçası. Ne Bilgi Edinme Hakkı yasası ne de gerçek bir şeffaflık yasası. Açık Veri Yasası, hükümete tabi tüm kamu yetkililerinden veri edinmek için önemli yasal temel oluşturmakta. Yetkili makamlar, elektronik olarak yapılandırılmış bir biçimde saklandıkları, yönetim dışında olguları, içerikleri ilgilendiren kamuya açık ham veriler sağlanacak. Ayrıca açık verilere yönelik merkezi bir destek ajansı kurulacak.
Tüm süreç, Eylül 2013’teki koalisyon görüşmelerinde lobi çalışmaları sonucunda koalisyon sözleşmesinde hükümetin “Açık Veri Yasası” kurmaya çalıştığını içeren bir bildiri sunmaya odaklanması ile başlıyor. Bu tür ifadelerin dahil edilmesi, hukuki zemin oluşturma sürecinde çok önemli, zira özellikle konu halkın ilgisini çektiğinde, gelecekteki lobicilik çabaları için bir referans noktası oluşturuyor. Benzer şekilde, “Almanya, koalisyon sözleşmesinde Açık Hükümet Ortaklığına katılmayı hedefliyor” ifadesinin dahil edilmesi, Aralık 2016’da katılımını sağladı.
Açık veri hükümetin önceliğinde değil
Mevcut yasama döneminin çoğunluğu için Açık Veri Yasası kamu gündeminin bir parçası değildi, ancak yoğun toplumsal çabalar sonunda sonuç verdi. Konrad Adenauer Vakfı, Aralık 2015’te Açık Veriler konulu bir konferans düzenledi ve Nisan 2016’da Açık Veriler konusundaki ilk konferansta, açık verinin Ekonomi Bakanlığı’ndaki ekonomik potansiyeli hakkında bir çalışma sunuldu. 2015 Aralık ayında Stiftung Neue Verantwortung da ortak sivil toplum çabasına katıldı.
Netzpolitik.org, olası bir açık veri yasasının kilit yönleri hakkında hükümetlerin iç mevzu belgesini yayınladığı 2016 yazının sonlarında konu gerçekten dikkat çekmeye başladı. Yasanın başlangıçtaki planları, topluluk genelinde yoğun bir eleştiriye tabi tutuldu, çünkü verilerin zorunlu olarak yayınlanması çağrısında bulunulmadı ve çok sayıda istisna vardı. Ekim 2016’da Fraunhofer Fokus Enstitüsünde iyileştirme önerilerini içeren ilk yuvarlak masa toplantısı yapıldı.
Kanunun ilk taslağı nihayetinde Aralık 2016’da yayınlandı ve kapsamlı bir şekilde incelendi. Bundan sonra, daha az yayın istisnaları ve 3 ila 2 yıl arasındaki maksimum veri yayma süresinin azaltılması için bir açıklama yayınlandı. Dahası, hava açık verileri, yararlı mülkiyet kaydı ve Almanya’daki E-Devlet gibi çeşitli konularda doğru Açık Veri Yasası için savunuculuk çabalarımızı sürekli genişletildi. Bitkom’un Şubat 2017’deki Açık Veri Görev Timi tarafından diğer faaliyetler koordine edildi.
Topluluk çabası başarıya götürür
2017’nin Mayıs ayında 24 saat süren hukuk maratonuna değdi ve sonunda kanunun geçti. Yasa ile ilgili önemli kısımlar tüm katılımcıların önerilerine göre uyumlu hale getirildi. Erişimi yasaklayan kısıtlayıcı yönetmelikler önemli ölçüde azaltıldı ve yalnızca yeni değil mevcut veri setleri de öneriye dahil edildi. Ayrıca, veri yayını zorunlu hale getirildi ve yayın için azami süre 3 ila 2 yıla düşürüldü.
Bununla birlikte, Açık Veri Yasası‘nın da kusurları var; yasalar, bilgi edinme hakkının bir parçası olan IFG‘yi hareket ettirmek yerine, yazılı belgeler hariç sadece tablo biçiminde verileri kapsar. Ayrıca, Almanya’nın federal yapısı, bölgesel yetkilileri (Bundesländer) kapsama yasağını da yasaklıyor. Dolayısıyla, yasa yalnızca doğrudan federal yönetimin sorumluluğu altındaki kamu otoritelerinin verilerini kapsıyor. Benzer şekilde, federal idareye dolaylı olarak bağlı olan üniversiteler ve araştırma ajansları yasanın bir parçası değil.