Açık Veri Hareketi Projesi Başladı: Katılımcılar İlk Gün Açık Veri Üzerine Yoğunlaştı

18 Mart 2016 pinardag

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Açık Veri ve Açık Veri Gazeteciliği Derneğinin İngiltere Büyükelçiliği’nin maddi desteği ile ortaklaşa düzenlediği “ Açık Veri Hareketi Projesi” Ankara da başladı.

Başkan Bilgin “Bizler açık veri bilincini oluşturmak için bu projeleri yapıyoruz”

Ankara Demora Otelde 18 – 21 Mart günleri arası 3 gün sürecek etkinlik Gazeteciler Cemiyeti Seçici Kurul Başkanı Seva Ülman Erten, Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin ve İngiltere Büyükelçiliği Basın ve Projelerden sorumlu Müsteşarı Nacma Boakas Khan’ın konuşmalarıyla başladı.

Erten katılımcılara eğitmenlerinden azami şekilde yararlanmaları ve sadece eğitimlerle sınırlı kalmayıp etkinliğin keyfini de çıkarmaları gerektiğini söyledi. Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin ise “2014 yılından bu yana ifade ve basın özgürlüğü konusunda ihlalleri topluyor ve rapor halinde yayınlıyoruz. İhlallerin raporlanması sürecince Cemiyet olarak verinin nasıl kullanılacağı ve nasıl görselleştirileceği konusunda çalışmalara başladık. Bu süreç de Açık Veri ve Veri Gazeteciliği alanında ulusal paydaşlarımızla atölyeler düzenlememize ve bu alanda da projeler geliştirmemize vesile oldu” dedi. Aynı zamanda açık veri ve veri gazeteciliğinin hesap verebilir ve şeffaf yönetim yaklaşımları geliştirdiğini, yolsuzlukla mücadele, sivil toplum ve sivil denetim süreçlerinde kilit rol oynadığını dile getirdi. Diğer STK’lar ile işbirliği içinde yapılan bu projelerin veri okur yazarlığını artırmak ve veri bilinci oluşturmak için yapıldığını söyledi.

Müsteşar Khan ise “Değerli misafirler, Bu projede sizinle birlikte olmaktan ve sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle çalışmaktan Britanya hükümeti olarak çok mutluyuz” dedi. Khan Gazeteciler Cemiyetinin reformlar konusundaki kararlılığını takdir ederken, projede emeği geçen Gazetecilik Cemiyetine, proje ekibine ve katılımcılara şükranlarını sundu.

“Açık Veri ve Açık Veri Girişimleri İncelendi”

Açılış konuşmaları sonrası Veri eğitmeni Pınar Dağ açık veri tanımı, kapsamı, verinin nasıl açılacağı ve açık veri girişimleri gibi konularda katılımcıları bilgilendirildi. Pınar Dağ açık veri kavramını daha iyi örneklemek adına Türkiye’de ve dünyada yer alan girişimlerden bahsetti. Sunumda örnek olarak open spending, açık demokrasi, open knowledge foundation, açık radyo, açık bilim, open culture, open education, açık toplum vakfı gibi sivil oluşumlar yer aldı.

Açık veriyi, herhangi bir patente bağlı olmayan, herkes tarafından özgürce ve ücretsiz ulaşılabilen, yeniden kullanılabilen ve dağıtılan bilgi olarak tanımlayan Pınar Dağ, açık veri yığınlarından elde dilen açık bilginin toplumsal problemlerin çözümünde önemli bir rol oynadığını söyledi.

“Açık Veri Sözlüğü Tanıtıldı*”

Katılımcıların açık veri kavramlarını daha iyi anlamaları için Ecem Boğatemur ve Pınar Dağ işbirliğiyle hazırlanan “Açık Veri Sözlüğü” tanıtıldı. Sözlük, büyük veri, açık kaynak, veri gazeteciliği, kitle kaynak, veri seti, veri bükücü, veri temizleme gibi terimlerin tanımlarını içerirken, açık veri alanındaki yabancı dildeki kavramları da Türkçeye kazandırıyor.

“Global Açık Veri Endeksi Analiz Edildi”

Katılımcılar, 97 ülkenin açık veri kriterlerine göre sıralandığı Global Açık Veri İndeksini inceledi. Paylaşılan verilerin, güncellik, ücretsiz ulaşılabilme, makine okunabilirlik, dijital formda olma, açık lisanslı olma gibi kriterler göre analiz edildiği indekste 2015 yılında Taiwan listenin başında yer alırken Türkiye bir önceki yıla göre 17 sıra gerileyerek 47. sırada yer alıyor. Katılımcılar İndeksi inceledikten sonra 4 gruba ayrılarak, iki farklı ülkeyi indekste yer alan lokasyon verileri, devlet harcamaları, hava verileri, toprak sahipliği vb kategorilerde karşılaştırdı.

Tweets by @SoDTurkey

“Toplumsal Bir Hak: Bilgi Edinme Hakkı”

Açık veri indeksi analizi sonrası Pınar Dağ Bilgi Edinme Hakkından bahsetti. Açık Devlet Anlaşması kapsamında Türkiye Cumhuriyeti Bakanlıklarına vatandaşlar bilgi isteğinde bulunabilme hakkına sahip olduğunu, bu sayede hem sivil denetim anlayışının güçlendirildiğini ve hem de devletin hesap verebilirlik ilkesi kapsamında şeffaf bir yönetim sergileyebileceğini dile getirdi. Türkiye’deki bilgi edinme isteklerine istenilen zamanda cevap verilmemesi ve bilgi paylaşımında hem devlet kurumlarından hem de isteği yapan kişiden kaynaklanan nedenlerden dolayı sürecin tam olarak işlemediğinden de bahsedildi.

“İnsandan Veriye Ulaşma Pratiği Yapıldı”

Atölyede veriye ulaşmakta sadece çevrim içi veri tabanların ve dijital veri formlarının değil aynı zamanda kitle kaynak yöntemleri ile ilk elden de verilere ulaşılabileceği vurgulandı. Veri sokakta etkinliği altında katılımcılar 5 gruba ayrıldı. Katılımcılar istedikleri bir konuda Ankara sokaklarında insandan veriye ulaşma pratiği yaptı. Sokaktan elde ettiği ilk elden veriyi de görselleştirmeye ve analiz etmeye çalıştı. Grupların odaklandığı konu başlıkları olarak Çankaya Park, Kitap, İfade Özgürlüğü,Yolsuzluk, Sivil Toplum, Medya, Gazeteciler, Basın Özgürlüğü, Çocuk, Mülteci, Çocuk Gelinler ve Güvenlik yer aldı.

“Açık Gıda Veri Tabanına Katkıda Bulunuldu”

“Bana ne yediğini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim” sloganıyla oluşturulan tüketilen gıda ürünlerinin içerikleri ve kalori miktarlarının yer aldığı Open Food Facts ve kişisel bakım ürünlerinin analiz edildiği Open Beauty Facts açık veri tabanlarına katılımcılar tarafından katkı yapıldı. Kullanıcılar tarafından oluşturulan bu iki veri tabanı ürünlerin içeriğini, nerede üretildiğini, karbon ayak izini, besin değerini ölçüyor, daha iyi gıda seçenekleri sunmayı ve insanları bu konuda bilinçlendirmeyi hedefliyor. Açık Gıda Gerçekleri veri tabanında 140 ülkeden 43 bin ürünün bilgileri bulunurken, Open Beauty Facts veri tabanında henüz 14 ülke 1488 kişisel bakım ürünü yer alıyor. Katılımcılar bu iki veri tabanın da tükettikleri ve kullandıkları ürünlerin bilgilerini paylaştı.

“Ücretsiz Açık Veri Tabanı ve Veri Görselleştirme Aracı Knoema Tanıtıldı”

Açık Veri Hareketi atölyesinin son kısmında ise hem yerel hem de uluslararası veri tabanlarına ulaşılabilen Knoema veri görselleştirme portalı incelendi. Knoema sadece veri tabanı ve veri görselleştirme aracı değil aynı zamanda kullanıcılarına da kendi veri tabanı oluşturma imkanı sunuyor. İnteraktif haritadan, çubuk, pasta, alan, çizgi, yüzey grafiklere kadar çeşitli görselleştirme seçenekleri sunan portal, geniş bir veri tabanına sahip.