“Veri gazeteciliğiyle bir şeyi saklamak zorlaştı”
Çeviren: Zerrin Yarbay Şahin
Çevirilen orijinal röportajın kaynağı: http://media.am/en/Roman-Kulchinsky-on-data-journalism
Kamu verileri üzerine veri gazeteciliği yapan, ödüllü interaktif projeleri ile bilinen Roman Kulchinsky, Ukrayna merkezli site TEXTY‘nin genel yayın yönetmeni.
Roman son günlerde gazetecilere veri gazeteciliği üzerine kurs vermek üzere Erivan’daydı. Roman’a göre, veri gazeteciliği devlet memurlarının herhangi bir şey saklamasını güçleştirmiş ve halkın anlamasını ve bağımsız şekilde verileri analiz etmelerini sağlamıştır.
İşte Roman Kulchinsky ile yapılan röportajın bir bölümü:
Veri gazeteciliği neden önemlidir?
Veri gazeteciliği önemlidir çünkü hakikatleri sunar. Bizler sosyal medya, çeşitli görüşler ve fikirler ile çevrilmiş durumdayız fakat buradaki gerçekler çok azdır. Veri madenciliği gerçekler ve şekillerle yapmak zorundadır. Kendi fikrini vermez fakat topladığı gerçekler ve şekillerle trendleri göstermeye çalışır. Burada önemli olan gazetecinin nasıl gösterdiğidir: ne anlama geldiğini gösterecek mi ya da halkı yanlış yönlendirecek mi?
Veri gazeteciliği, gazeteciliği nasıl değiştirmiştir?
Dijital bir dünyada yaşıyoruz ve gittikçe daha çok veri topluyoruz. Internet, medya-bunların hepsi analiz edilmesi gereken şekillerdir. Sosyal ağ sitelerindeki bağlantılarımız ve meclisteki kanun taslakları da veridir; bunlar da göz önüne getirilmelidir. Veri gazeteciliği gazetecilere veri gazeteciliği tarafından sağlanan yeni araçları kullanmadan tanımlanamayanı tanımlamayı sağlar.
Veri gazeteciliği araştırmacı gazetecilikte nasıl kullanılır?
Burada bir örnekten alıntı yapmak doğru olur. Ukrayna’da devlet ihale sonuçları ayda iki kez yazılı ve online olarak basılır. Fakat araştırma ne yazılı ne de online versiyonunda mümkündür. Hangi şirketin hangi ihaleyi ne zaman ve hangi bakanlık için kazandığı burada belirtilmiştir. Fakat şirketin kaç kere ihale kazandığı veya bakanlığın hangi şirketler ile çalıştığını görmek mümkün değildir. Memurlar bu işi yapmaktadır böylece kamu ve ilgili bireyler aktivitelerini analiz edemeyecekler.
Veritabanları programlama yoluyla toplanmıştır, belli bir formata getirilmiş ve uygun bir arayüz verilerek isteyen herkesin devletin temin ettiği verileri analiz edebilmesi sağlanmıştır. Siteye girebilir ve çeşitli kriterlerle araştırma yapabilir ve hükümetin ne aldığını, örneğin kimden gazolin aldığını görebilirsiniz. Bu veri madenciliğine klasik bir örnektir.
Veri gazeteciliği sayesinde, herhangi birşeyi saklamak daha zor hale gelmiştir.
“Gerçekten veri gazeteciliği ile çalışmak isteyen gazeteci programlama bilmelidir.”
Gazetecilerin veri gazeteciliğinde karşılaştıkları engeller nelerdir?
Bütün veriler mevcut değildir ve mevcut olanlar da uygun olmayan formattadır; mesela PDF. Örneğin, kendi web sitelerinde bilgiyi yayınlama zorunluluğu olan devlet kurumları bilgiyi saklar ki resmi web sitelerinde bilgiyi hemen bulmaz çok zordur ve birinin bu bilginin nerede olduğunu bilmesi gerekmektedir.
Bazen bilgi edinmek için devlet kurumları ile iletişime geçmek gerekir. Cevapları ise ya bu bilgiye sahip olmadıkları ya da istenen bilgiyi toplamak için gerek duymadıkları şeklindedir.
Bir diğer engel ise teknik becerilere sahip olmadır. Gazetecinin programlama bilmesi tercih edilir. Bizim projelerimizin birinde, 34000 kanun taslağını analiz ettik, onların yazarlarını analiz ettik ve muhalefet ve iktidar partisi MPs arasındaki bağlantıyı bulduk.
“Veri gazeteciliği gerçekler ve şekillerle yapmak zorundadır. Kendi fikrini vermez fakat topladığı gerçekler ve şekillerle trendleri göstermeye çalışır.”
Veriyi analiz etmek için, özel bir program yazdık çünkü 34000 hesabı manuel olarak analiz etmek imkansızdı. Gerçekten veri gazeteciliği ile çalışmak isteyen gazeteci programlama bilmelidir.”
Veri gazeteciliği halk üzerindeki etkisi nedir?
Veri gazeteciliği devletin dikkatini sayılar üzerine çeker. Hiçbir yorum yapmaz; sadece rakamlarla donatılmış trendleri gösterir. Eğer insanlar saf gerçekler üzerine daha çok çalışırsa, memurların bunları değiştirmesi daha zor olacak.
Ayrıca, halk görsel bilgiyi anlamayı daha kolay bulmaktadır. Eğer devlet bütçesini analiz edecek olursak, hiç kimse bunu okumaz fakat ana noktaların ayrılacağı ve gerçeklerin altı çizileceği bir infografik daha dikkat çekecektir. İnsan psikolojisi bu şekildedir: bilgileri şekiller yoluyla daha kolay almaktayız.
İyi bir infografik ayrıca daha yaygın olarak sosyal ağ sitelerinde paylaşılmaktadır.
Çeviren: Zerrin Yarbay Şahin
Çevirilen orijinal röportajın kaynağı: http://media.am/en/Roman-Kulchinsky-on-data-journalism