Röportaj|Wei: Veri becerisi sizi daha iyi bir gazeteci yapar -Çeviren: Faruk Aydıner

Çeviri Kaynağı:
http://towcenter.org/data-skills-make-you-a-better-journalist-says-propublicas-sisi-wei/    

Çeviren:
Dağ Medya Stajyeri Faruk Aydıner 

---

 Alexander Howard‘ın Haber Uygulama Geliştiricisi Sisi Wei İle Röpotajı

Propublica’ dan Sisi Wei veri uzmanlığı seni daha iyi bir gazeteci kılar diyor. Geleceğin gazeteciliği hakkında bir on yıllık tartışmaya genç gazeteciler adına en iyi panzehiri buldum. Sisi Wei’nin ödül kazanan gazeteciliği, pratikte nasıl olduğunu gösteriyor, sadece ‘Github’da projeleri ve kodlama havuzlarını araştırmak bile bunu gösteriyor. Benim için en önemli noktalardan biri ise   2014 NICAR Konferansı‘nda Sisi Wei’ nin sansürü analiz etmek için ProPublica’nın nasıl tersine hareket eden veri mühendisliğini Sina Weibo Api ile kullandığına dair yaptığı aydınlatıcı konuşmasını dinlemek oldu.  

Wei, ProPublica ’da haber uygulama geliştiricisi. Öncesindeyse ‘The Washington Post’ ta grafik editörüydü. Wei ayrıca Code with me /Benimle Kodla’nın ortak kurucusu ve gazeteciler için bir programlama atölyecisi.

Alexander Howard: Şimdi nerede çalışıyorsunuz? Bir gününüz nasıl geçiyor?

Sisi Wei: ProPublica’nın haber uygulama takımında çalışıyorum. Etkileşimli grafik ve haber uygulamaları yapıyoruz. 3D akışkan harita ve Dollars for Docs/Dolar için dökümanlar gibi projeleri düşünün.

ProPublica’ da hiç kimse belirli bir sorumluluk altında değil; dizayn, veri inceleme, sonlama işlemi geliştiriciliği gibi. Bunun yerine takımdaki insanlar, başından sonuna tüm yükte takım olma eğilimindeler. Bizim yardıma ihtiyaç duyduğumuz an veya bir şeyi anlamadığımızda; takım arkadaşlarımıza sorarız. Elbette ki düzenli olarak takım arkadaşları dışında,  muhabirler ve editörlerin yanında çalışıyoruz. Birisinin uygulaması olduğunda hepimiz tabağı temizleme de yardıma koşuyoruz.

Gerekli olduğunda kaynaklara telefon edebilir ve mülakatları yapabilirim. Yeni bir veri seti oluşturup veri temizliği yapabilir; kendime has yeni veri oluşturup analiz edebilir ve en iyi şekilde görselleştirip veya programlayıp bir etkileşimli grafik ve haber uygulaması programlayabilirim. Söyleşi notlarına dalarak notları temize çekebilirim.

 

Veri gazeteciliği’ne/Data Journalism nasıl başladınız?  Herhangi bir özel diploma veya sertifika aldınız mı? Hangi nicelik araştırma uzmanlıklarınız var?

 

Etkileşimli grafikler yapmaya üniversiteye giderken  North by Northwestern dergisinde başladım. Gazetecilik, felsefe, hukuk bölümlerinden dersler aldım. Veri gazeteciliği için özel bir diplomam veya vasfım yok. Veri gazeteciliğine en yakın aldığım eğitim üniversitenin son sınıfında alıp daha önce almayı dilediğim Introduction to Statistics/İstatiklere Giriş dersiydi. Ayrıca bölüm dışı aldığım cisim matematiği dersim vardı. Üniversitede en son aldığım matematik dersi yüksek linear cebir ve çok değişkenli diferansiyel-integral hesaplama dersiydi. Daha bu bilgilerimin herhangi birini  işimle alakalı kullanmadım.

 

Danışmanınız var mı, kimler? Sizle paylaştıkları en önemli kaynak neydi?

 

Listeleyecek çok şey var. Şöyle ki bir kaç örnek olsun; danışman olarak gördüğüm bu insanları tanıdığıma çok şanslıyım, geçen bir kaç yılda bana bütün öğrettikleri şeylerden bir tanesi şudur ki hepsi bana bir şey öğretti.
Grafik editörü Tom Gritikanon, bana programlamacılığın hikaye anlatmak için kullanabileceğini gösterdi. Beni ActionScript’te maruz bıraktı ve programlamacılığın nasıl çalıştığını gösterdi. Yönetici Kat Downs, bana dizayn ve parlak süslerin hikayeyi fazlasıyla gölgelemesine izin vermemeyi öğretti. Wilson Andrews bana seçim gecesi için canlı etkileşimli grafikle nasıl başa çıkacağımı gösterdi. Tod Lindeman bana veriyi nasıl daha iyi görselleştirebileceğimi ve Adobe Illustrator’ı nasıl daha iyi kullanabileceğimi öğretti. Lakshmi Ketineni ve Michelle Chen benim Javascript yeteneğimi bilediler ve bana gerçekten SQL ve QHP  kullanmayı öğrettiler. Şimdi ise ProPublica’ da takım arkadaşlarım benim danışmanlarım.  Rails’ de Rubby’ den şunları öğrendim; gerçekten haber uygulamaları nasıl çalışıyor ve bu kadar  birinci el aktif kayıtla nasıl başa çıkılıyor ve şimdi de ElasticSearch (hala daha öğreniyorum).

 

Şu anda yürüttüğünüz veri gazeteciliği hayatınız üzerinden düşünürsek, en çok neye bağlı hayatınız? Hangi çevrimiçi araçlar olmadan yaşayamazdınız? 

 

Sublime Text, çoklu seçim özelliği koz kartıdır; benim için onu herhangi bir çevrimiçi araç yerine koymayı imkansız kılıyor. Eğer asla çoklu seçimi kullanmadıysanız,  ne yapıyorsanız bırakın ve gidin bunu öğrenin.
The Terminal, Git açmak ve kullanmak veya sadece Ruby ve Python ile kısa bir kodlama testi için.
Google Chrome kodum için kodlama hatası ayıklamaya yarıyor.  İnternet, tüm sorularımı cevaplamaya yardım ediyor.

 

Herhangi birinin veri gazeteciliği alanında çalışmalar yapabilmesi için hangi yeteneğe ihtiyacı vardır? 

 

Bir şeyi sonuna kadar yemek isteyen  açgözlü iştahı ve herhangi bir çevrimiçi aracı öğrenme isteği, aradığınız cevapları bulmanızda yardımcı olacaktır. Bu süreçte siz veri analizi ve programlama becerisi kazanmak zorundasınız. İkisi de önemli, fakat hangi soruyu sormanız gerekiyor veya ne başarmayı deneyeceksiniz bilmeden bu iki beceri de size yardım etmeyecektir.

 

İnsanlar öğrenmek için nereden başlamalı?

 

Programlama öğrenmek için, sadece bir proje seç, basit başla, uygulanabilir yap ve bitir. Jennifer DeWalt’ın yüzseksen web sitesini yüzseksen günde yaptığı gibi. Veri analizi için, eğer hala okula gidiyorsanız, daha fazla istatistik dersi alın. Eğer okulda değilseniz, NICAR CAR  boot kampı veriyor veya siz çevrimiçi kaynak arayabilirsiniz, Teaches Statistics to Programmers (Programlamacılara İstatistik Öğretileri) kitabı gibi.

 

 

Becerilerinizi nerede güncel tutuyorsunuz veya nerede yeni şeyler öğreniyorsunuz?

 

Yeni şeyler öğrenmek için sürekli ziyaret ettiğim gizli bir yerim yok. Basitçe öğrenmek istediğim konuyu veya çözmek istediğim problemi belirlerim ve İnternet’i bilmem gereken şeyi bulmak için kullanırım. Örnek olarak, bugünlerde hangi Javascript kütüphanesi veya oyun motoru en iyi haber oyunu yaratabilir bulmaya çalışıyorum. Konu hakkında hiçbir şey bilmeyerek başladım. On dakika araştırma yaptıktan sonra, herhangi bir temel konuya başlamak için indie game geliştiricilerinden harika ip uçları gibi; oyun motoru, demo ve Javascript kütüphanesi oyun değerlendirici hakkında kıyas yapacak kadar  bilgi sahibi oldum.

 

Haber merkezlerinin  bu yeteneklere ve tecrübelere sahip insanlar için talepleri karşılama konusunda yüzleştiği en büyük zorluklar neler? Okullar insanları iyi bir şekilde eğitiyor mu?

 

Bu konuda iki çeşit ana boru hattı var. Birincisi programlama ve veri analizi tecrübesi olan gazetecileri iyileştirmek. İkincisi programlamacılık veya veri analizciliğinden gazeteciliğe geçenleri iyileştirmektir. Ben inanıyorum ki, ikincisi birincisinden çok daha zordur; ama The Knight Mozilla OpenNews Felloship (bir eğitim programı) bu konuda harika bir iş çıkartıyor. Okullar, öğrencilere veri gazeteciliği öğretmede daha iyiye gidiyor, fakat yeterince yeterli bir seviyede değil. Ben sıklıkla açık iş pozisyonu görüyorum, fakat nadiren öğrencilerin veya profesyonellerin, doğru hüner ve tecrübeyle bir iş bulamadığını görüyorum.

Öğrencilerin eksikliği üniversiteden önce başlayan bir problem. Lise öğrencileri gazetecilik okulu için başvuru yaptığında, onlar basılı medya veya radyo veya TV haberciliğine gitmeyi bekliyorlar. Onlar kodlama veya veri analizi pratiği nasıl yapılır diye bir şey beklemiyorlar. Ben inanıyorum ki en büyük zorluklardan biri bu başlangıçtaki beklentinin nasıl değiştirileceğidir.

Söylenenlerin hepsine ek; benim gazetecilik okullarını doldurmak için bir dileğim var, dilerim ki  hiç bir okul asla gazeteciler matematikte kötüdür genel geçer yargısını aktif veya pasif olarak  pekiştirmesin veya kabul etmesin. Alacağı tek şey, matematiksel bir hatayla bir bu meseleyi kafasına takmayan bir profesörün bu  düşünceyi onun öğrencilerine geçirmesidir. Açık olalım, gazeteciler matematik özrüyle dünyaya gelmiyorlar.

 

Başkası tarafından yaratılan ve seni en çok etkileyen veri gazeteciliği projesi nedir?

 

Özellikle, bulaşıcı hastalıklar hakkında öğretici oyun (Vax)  denilen, gazeteciler tarafından yapılmayan fakat veri gazeteciliği esaslarıyla aynı esaslar ve okuyucuyu bilgilendirme gibi aynı amaçları güden bu projeyi  belirtmek isterim. Vax öğrencilere salgın hastalıkların nasıl yayıldığını öğreten bir oyundur ve bunun gibi harika bir şekilde korunma tekniklerini de öğretir. Oyun aslında öğrencilere bir Coursera Mooc on Epidemics dersi almalarına yardım amacıyla yaratılmış olup gerçekten konu ile iç içe yapılmıştır. Ben inanıyorum ki bu proje fazlasıyla başarı elde etmiştir. Sadece kullanıcılar baştan sona konuya batmış değil; oyun bireylere insanlarla bağlantılarını ve aşı olmayı reddedenlerin bu süreci nasıl etkilediklerini tecrübe etmeye izin veriyor.

 

Veri gazeteciliğinin hareket gücü artıyor,tekniklerimiz giderek daha özelleşiyor”

 

Yaptığınız bu alanda size göre son beş yılda çevre nasıl değişti?

 

Yalnızca 2011’de üç yıl önce bu işe girdiğimden beri, söyleyebileceğim şey şudur ki; veri gazeteciliğinin hareket gücü artıyor. Tekniklerimiz giderek daha özelleşiyor ve biz yanlışlarımızdan öğreniyoruz. Biz sürekli gelişiyoruz, yeni araçlar kuruyor ve kolaylaştırıyor ve çoklu amaçlara daha çok ulaşılabilir kılıyoruz. Büyük bir  öngörüde bulunmak istemiyorum, fakat ben inanıyorum ki çevre sadece daha iyiye gidiyor.

 

Veri gazeteciliği, bilgisayar destekli mülakat veya istatiksel gazetecilik ile aynı şey mi? 

Benim için veri gazeteciliği; veri, gazetecilik ve programlamacılıkla ilgili çalışan her hangi birini içeren bir şemsiye oldu. Ve evet, Excel’de fonksiyon işlemek ve SQL sorgular yazmak; ikisi de veri ve programlamacılıktır.

 

Bilgi için çağdaş dijital çevre bağlamında, niçin veri gazeteciliği ve haber uygulamaları önemlidir?

 

Philip Meyer Precision Journalism adlı kitabının tamamında bu sorunun ilk kısmını cevaplıyor; veri gazeteciliğini öğrenmek isteyen herkese acilen tavsiye ederim.

Meyer kitabında diyor ki:

‘Medya eleştirisinin popüler gazetelerini okuyun, çağdaş gazetecilik hakkında, uzun  ve hep tekrarlayan şikayetler bulacaksınız. Bu durum önemli hikayeleri kaçırıyor, çok fazla basın iznine dayanıyor, kolayca politikacılar ve özel menfaatlerle maniple ediliyor ve bilinen şekilde etkili bir iletişim kurmuyor. Tüm bu şikayetler haklıdır şikayetlerdir. Onların nedeni çok fazla enerji veya yetenek veya doğruluğa adanmışlık değildir; eleştiri  olarak bazen ima eder, fakat bir basit gecikme bilgi teknolojisinin  uygulamasında –bilginin bir vücudu-  haberciliğin problemlerini bilginin fazla yüklendiği bir anda siler.’’

Veri gazeteciliği  gazetecilere  ham veriyi işleme ve sorular sorma izini verir, en sonunda bizim verdiğimiz  harika sorular gibi. O bize başka durumda düz şekilde hikayenin içinde gizli kalacak kısımları  sosyal bilim tekniklerini kullanarak aydınlatmaya izin verir.

Haber uygulamaları özellikle kullanıcıların en bağlantılı en büyük veri setini araştırmalarına izin verir, bireysel okuyuculara nasıl büyük ulusal bir hikayenin onlarla alakalı olduğunu gösterir. Eğer hikaye şuysa, doktorlar ilaç şirketlerinden para alıyorlar, haber uygulamaları eğer sizin doktor da bunu yapıyorsa araştırmanıza izin verir.

 

İnsanların veri gazeteciliğinden konuşurken her zaman yanlış anladığı bir şey nedir?

 

Onun yeni veya gazetecilik endüstrisinin doğruca gittiği bir evre olduğudur. Veri gazeteciliği 1970’ lerden beri var.(eğer öncesi yoksa), ve öylece uzaklara gitmeyecek çünkü kullanılan beceriler daha iyi bir gazeteci olmak için temel özler içeriyor ve sizin hikayenizi milyonlarca çevrimiçi  kullanıcıya daha yakın kılıyor. Sadece hayal edin, eğer bir kaynak size ‘2+2=18’’ derse, bu önermeye inanır mıydınız? Olması daha muhtemel senaryo, siz kaynağınızı sorgulardınız, niçin o böyle açıkça yanlış bir şey dedi, çünkü siz nasıl matematik hesabı yapılacağını ve ‘2+2=4’ olduğunu bilirsiniz. Ham veriyi analiz etmek benzer sonuçlar verebilir; bir benzer soru da, fakat bu sefer siz sorabilirsiniz ‘Niçin senin verin x diyor, fakat sen y diyorsun?’ O, her gazetecinin sahip olması gereken bir öz değil mi?

---

 

Çeviri Kaynağı:
http://towcenter.org/data-skills-make-you-a-better-journalist-says-propublicas-sisi-wei/    

Çeviren:
Dağ Medya Stajyeri Faruk Aydıner 

(HŞ/PD)