Doğruluk Payı Ziyareti İzlenimleri-3|’Dikkat Çeken, Konuşulan, Önemli Konular Öncelikli Oluyor’
Yazan: Gökşin Saygın, Rüya Altıngüneş,Serkan Buyan
Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya / Data Journalism Dersi Öğrencileri
Doğruluk Payı için, Ortak Gelecek İçin Diyalog Derneği’ne bağlı olarak oluşturulmuş bir proje diyebiliriz. Bu projenin temel amacı siyasetçilerin söylemlerini, araştırmalar ve veriler doğrultusunda değerlendirip, söylemlerde ne kadar doğruluk payı olduğunu bulmak. Buna da kısaca “fact checking” demek mümkün.
Araştırma ve Değerlendirme
Elbette her siyasi kişiliğin ağzından çıkan her söz araştırılmıyor. Bir beyanın araştırılıp değerlendirilmesi için Doğruluk Payı editörlerinin göz önünde bulundurduğu iki faktör var. Birincisi, değerlendirilecek olan iddia doğrulanabilir veya yanlışlanabilir olmalı. İkincisi ise, dikkat çeken, önemli ve insanlar tarafından konuşulan veya konuşulabilecek olması. Bu iki faktöre uygun bir beyan için geriye tek süreç kalıyor: Araştırma ve değerlendirme.
Araştırma kısmı oldukça dikkatlice yapılan, çoğunlukla devlet kaynakları ve uluslararası güvenilir kaynaklar kullanılarak veri toplanan bir süreç. (Örneğin T.C. Adalet Bakanlığı’nın açık kaynakları, IMF’den alınan veriler, vs.)
Veri ve Bağlam Önemli
Gerekli tüm veriler toplandıktan sonra ise değerlendirme süreci başlıyor. Değerlendirme sürecinde de aynı olayın araştırmaya uygun olup olmadığına karar verirken olduğu gibi iki ayrı faktör var: Veri ve bağlam.
Veri kısmı, elde edilen verilerden yola çıkarak, aktörün iddia ettiği verilerin doğru veya yanlış olduğunun değerlendirilmesi. Bu bölümde verilerin örtüşme derecesine göre 6 üzerinden bir puan veriliyor. Örneğin söylenen veride, gerçek veriye göre yüzde 10’luk bir sapma varsa doğru kabul edilebilir veya 1 puan kırılarak 5 puan verilebilir. Veriler hiçbir şekilde örtüşmüyorsa aktör bu bölümden sıfır puan alıyor.
Tutarlılık
Bağlam bölümünde ise söylenen şeyin tutarlılığı, saptırma, kelime oyunları, göz önünde bulundurarak gerçekle örtüşüp örtüşmemesine dayalı, 4 üzerinden bir puan veriliyor. Elbette bu puanlar editörler tarafından hassasiyetle verilen ve üzerinde dikkatlice düşünülen puanlar.
Sonuç olarak elimizde 10 üzerinden bir puan oluyor ve bu puana göre Doğruluk Payı’nın kadranı hangi sonucu gösterecek, bunu öğrenmiş oluyoruz. Örneğin 8-10 arası bir puan elde edildiyse “doğru”, 6-7 puan ise “yakın” oluyor. Kadranda yanlış, uzak, orta, yakın ve doğru olmak üzere 5 sonuç var.
Tarafsızlık
Doğruluk Payı, veri araştırmasını ve analizi etkin bir şekilde kullanarak, insanlara doğruları tarafsız bir şekilde göstermeyi amaçlamış. Biz de gerçekleştirdiğimiz ziyaret sayesinde bütün bunları ve çeşitli araştırmalar için bize yardımcı olacak birçok ipucunu öğrenmiş, keyifli bir ziyaret geçirmiş olduk.
===
İzlenim 2:
http://www.verigazeteciligi.com/dogruluk-payi-izlenimlerisitenin-takipcileri-genelde-muhalif/